در بسیاری از مناطق تاجیکستان تجلیل از نوروز با خانه‌تکانی آغاز می‌شود. در شهر خجند (مرکز استان سُغد) و پیرامون آن این آیین "خانه‌برداران" نام دارد: زنان خانواده ابزار و لوازم خانه، چون تـُشـَک و قالی‌ها و ظروف را تک‌تک بیرون می‌آورند و تمیز می‌کنند و گرد و غبار خانه را می‌زدایند تا سال پاک و بی‌آلایشی داشته باشند. مردهای خانواده درخت می‌کارند و به تنۀ درخت‌ها آهک می‌مالند که نمادی است از سرسبزی و بخت سپید.

این آیین که از دیرباز در فلات ایران وجود دارد، با گذار از گرداب حوادث و فراز و نشیب‌های تاریخ تاجیکستان دست‌نخورده مانده و به روزگار ما رسیده‌است. "نوری‌خان عبادالله‌اوا"، از زنان سالمند استان سغد، می‌گوید که با انجام خانه‌تکانی، گذشته از ارج‌گذاری به آیینی باستانی، آنها به محیط زیست و منازل‌شان رسیدگی می‌کنند تا با دور کردن گرد و غبار فصل سرما نوروز را با صفا و آسایش خاطر آغاز کنند.

در همین روزها در مناطق مختلف سغد آیین دیگری هم انجام می‌گیرد که "عروس‌بینان" یا "کـِلین‌سلام" نام دارد. در این مراسم خویشاوندان تازه‌داماد و مردم محل به دیدن نوعروس می‌آیند و نوعروس ِ آراسته، در حالی که سر پا ایستاده و چشم به زمین دوخته‌است، دست به سینه تعظیم می‌کنند. زنان خانواده با خواندن اشعار ویژه به نوعروس سلام می‌گویند و عروس با تعظیم‌های کوتاه و مکرر پاسخ سلام‌شان را می‌دهد. این مراسم بر سر خوان نوروزی برای معرفی نوعروسان به اعضای خاندان نوِشان برگزار می‌شود.

در گزارش مصور این صفحه صحنه‌هایی از هر دو مراسم "خانه‌برداران" و "عروس‌بینان" در منطقۀ خجند تاجیکستان را می‌بینید.

* انتخاب از آرشیو جدیدآنلاین.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب