آیا تاکنون نام یزیدی یا یزیدیان را شنیدهاید؟ اگر نشنیدهاید، شما هم مثل من و دیگرانی خواهید بود در بارۀ این دین و پیروان آن اطلاع چندانی ندارند یا نداشتند. در واقع، من هم پس از شرکت در مراسمی در لندن بود که با جزئیاتی در باره یزیدیها آشنا شدم. این مراسم از طرف انجمن کردی گولان برپا شده بود و هدف از آن بالا بردن دانش عموم در بارۀ این دین و پیروان آن بود که در بسیاری از کشورها و به خصوص در ترکیه ، ایران، و عراق زندگی میکنند.
این که به نادرستی یزیدیان را پیرو یزید پسر معاویه یا شیطانپرست میدانند، موجب تنفر و بیزاری از آنها میشود و به آزار آنها هم انجامیده است. از سوی دیگر، اتهام پرستیدن شیطان به عنوان سرچشمۀ شر و دشمن اصلی انسان از نظر بسیاری گناهی بس نابخشودنی است.
یزیدی یک دین باستانی کردی است که از دوران پیش از اسلام در میان این قوم وجود داشتهاست. این دین در آئینهای باستانی چون مانوی و زرتشتی ریشه دارد. همچنین از اسلام، مسیحیت، دین یهود و حتا تصوف تأثیر گرفتهاست. در واقع، نام یزیدی مشتقشده از ایزدی یا یزد (یزدان) است که همان پرستش خدا معنی میدهد.
پیروان دین یزیدی برای خواندن خدا از واژگانی چون یزدان، ایزد، خدا و حق استفاده میکنند. بر اساس عقیدۀ یزیدیها، خداوند هفت فرشته (هفت سر) را برای ادارۀ زمین خلق کرد که ملک طاووس (که در ادیان دیگر آن را شیطان میدانند) در رأس آنان قرار دارد. فرشتهای که از فرمان خداوند مبنی بر زانو زدن در مقابل انسان خودداری کرد و به همین دلیل مورد غضب خدا قرار گرفت. آنها معتقدند که ملک طاووس حدود هفت هزار سال از خداوند طلب بخشش کرد که در نهایت مورد بخشش خدا قرار گرفت. در واقع، یزیدیان ملک طاووس را آموزگار انسان میدانند، نه دشمن او. در واقع، آنان به وجود شیطان اعتقاد ندارند. بر اساس باور یزیدیان، خداوند پس از خلقت دنیا، خودش را از هدایت انسانها کنار کشیده و این ملک طاووس است که هدایتکنندۀ انسانها بر روی زمین است.
البته، بر اساس تحقیقات جمال نباز، زبانشناس کرد، کلمۀ طاووس ریشه در واژه یونانی زئوس دارد که همان خدای خدایان در یونان باستان است. از سوی دیگر، این اعتقاد وجود دارد که شیطان در هیبت طاووس آدم و حوا را فریب داد.
به طور کل، یزیدیان به گونهای ثنویت یا دوگانگی نیروی خیر و شر اعتقاد دارند که این اعتقاد ریشه در آئین مانوی و زرتشتی دارد که براساس این باور، خیر بر شر غلبه میکند.
اگرچه عدهای از پیروان این دین سابقۀ دین خود را چهار هزار سال میدانند و عده ای دیگر معتقدتد تاریخچه پیدایش دین یزیدی همزمان با پیدایش بشر است، اما محققان بر این باورند که دین یزیدی در سدۀ ششم هجری شکل گرفتهاست. در واقع، همزمان با دورانی که شیخ عَدی میزیستهاست. او کسی است که سبب رواج دین یزیدی در عراق شد. در حال حاضر مقبره او در روستای لالش در نزدیکی موصل عراق، محل عبادت یزیدیان است.
آنها دو کتاب مقدس به نامهای کتاب جلوه و مُصحَف رش (کتاب سیاه) نام دارد که در اوایل قرن بیستم میلادی پیدا شد. کتاب اخیر توسط شیخ عدی نوشته شده و شامل دستورها و آداب دین یزیدی است.
در این دین، سه مرتبۀ موروثی دینی وجود دارد: شیخ، پیر و مرید. وظایف پیر و شیخ در برگزاری مناسک و دستورهای مذهبی است. این مراتب تنها از پدر به پسر انتقال مییابد. به علاوه، یزیدیها تنها در گروهی که به آن تعلق دارند، میتوانند ازدواج کنند. این دین تنها از طریق خون به افراد منتقل میشود و مانند برخی دیگر از ادیان نمیتوان با پذیرش اصول آن، وارد این دین شد.
تمامی پیروان این مذهب، کرد هستند که بیشترین تعداد آنها درشمال عراق زندگی میکنند. علاوه بر آن، شماری از یزیدیها در ایران (خوی و کرمانشاه)، ترکیه، روسیه، ارمنستان، گرجستان به سر میبرند. پیروان این دین نه تنها به خاطر دینشان، بلکه به دلیل قومیت خود همواره در معرض خطر کشتار و سرکوب بودهاند. به همین دلیل تعداد زیادی از آنان نیز به اروپا مهاجرت کردهاند که حدود ۵۵ هزار نفر از آنها در آلمان ساکن هستند.
در نمایش تصویری این صفحه، عکسهایی از معبد یزیدیان در روستای لالش، نزدیک شهر موصل عراق و مراسم مذهبی آنان را میبینید. موسیقی آن نیز قطعهای از موسیقی یزیدی است که توسط نهرو زاگرس در مراسم یزیدیها در شهر لندن اجرا شدهاست.
برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.
_________________________
جدیدآنلاین: با تشکر از آقا یا خانم کاربر. ای کاش ایشان نام خود را نوشته بودند تا به نظرشان سندیت می داد. متن جدیدآنلاین بر اساس گفته های خود ایزدی ها و منابع شناخته شده نوشته شده است. خود ایزدی ها خود را خداپرست می دانند و به نوشته دایره المعارف مصاحب این مخالفان ایزدی ها یا یزیدی ها هستند که آنها را شیطان پرست می خوانند.
این دین در سالهای 950 میلادی دوباره در کردستان عراق و بعدا در کردستان ایران در اورمان به وسیله سلطان سحاک احیا گردید.
a.gorani
اشاره به مقام شیطان در نوشته های عین القضات همدانی نیز دیده می شود که محقق افغان نجیب هروی به تفصیل درباره آن سخن گفته است. بنا به گفته عین القضات شیطان به خاطر عشق فراوان به خداوند حاضر نشد دربرابر انسان سجده کند.
متاسفانه در این دین نیز مانند ادیان دیگر سخت گیری های فراوانی وجود دارد. از جمله نداشتن اجازه ازدواج با فردی که از مذهبی دیگر باشد. سال گذشته فیلم دهشتناکی از کشته شدن یک دختر توسط اقوامش به خاطر ازدواج با کسی که دینی دیگر داشت در رسانه های اینترنتی منتشر شد. ابتدا ادعا شد این تصاویر مربوط به اسلام شهر تهران است. اما بعدن مشخص شد متعلق به یکی از دختران ایزدی مذهب در اطراف موصل کردستان عراق است.
نکته جالب دیگر این که در سفرنامه جکسن مورخ آمریکایی که حدود صد سال پیش از قفقاز به طرف ایران حرکت کرده است. اشاره به وجود ایزدی ها در تفلیس شده است. این که اکثر آنان از طبقات فرودست اجتماع هستند و چون اعتقاد به زندگی شیطان در زیر زمین دارند دیگران برای آزار آن ها تف بر زمین می اندازند. حتی عکس جالبی از چند ایزدی هم در کتاب دیده می شود.
باشد که از جهل مردمان کم شود!